Wraz ze wzrostem emisji związanych z działalnością człowieka, amoniak stał się jedną z głównych przyczyn zakwaszenia gleby, mimo że pierwotnie był to proces naturalny.
Amoniak, produkt naturalny
Amoniak to gaz ziemny, który powstaje w wyniku przemiany mocznika w produktach organicznych w jon amonowy pod wpływem mikroorganizmów. To synteza enzymu, ureazy, przez te bakterie i drożdże generuje tę produkcję.
Ulatnianie się amoniaku do powietrza następuje szybciej lub wolniej w zależności od pH gleby (wolniej w glebie kwaśnej) i temperatury. Im wyższa temperatura (lato, klimat tropikalny) tym wyższa produkcja amoniaku.
Produkcja amoniaku jest więc pierwotnie procesem naturalnym.
Produkcja amoniaku i emisje ludzkiego działania
Poza przemysłem chemicznym, a zwłaszcza produkcją nawozów, źródłem większości emisji amoniaku jest intensyfikacja metod produkcji rolniczej.
Rzeczywiście, szerokie stosowanie nawozów sztucznych zawierających azot, przede wszystkim mocznik, uwalnia amoniak poprzez ulatnianie się podczas konwersji do azotanu. Biorąc pod uwagę, że mocznik jest najczęściej stosowanym na świecie roztworem mineralnym na bazie azotu, uwolnienie gazu dotyczy wszystkich kontynentów. Poziomy emisji gazów osiągają poziomy krajów uprzemysłowionych w krajach tropikalnych o wilgotnych warunkach i wysokich temperaturach.
Drugim rolniczym źródłem tej emisji amoniaku jest rolnictwo intensywne. Rozkład zwierzęcego moczu i ekskrementów generuje amoniak niezależnie od hodowanego gatunku. Oprócz silnego zapachu amoniak może stać się toksyczny w przypadku wdychania wysokich stężeń podczas pracy w tego typu hodowli zwierząt.
Oprócz rolnictwa, przetwarzanie odpadów w zakładach jest kolejnym źródłem tych emisji do powietrza.
Amoniak atmosferyczny, źródło zakwaszenia
Amoniak po postaci podtlenku azotu jest głównym źródłem azotu w powietrzu. Złożony z 3 atomów wodoru emisje azotu do atmosfery zwiększają poziom kwasowości wód opadowych. Kiedy pada deszcz, to stężenie wodoru (H+) zwiększa kwasowość gleby i jej ciekłego roztworu, powodując zwiększone ryzyko erozji, uszczelniania powierzchni i zanieczyszczenia oraz niższe plony rolne.
Aby zwalczyć te zagrożenia, rozwiązania krótkoterminowe polegają na stosowaniu większej ilości nawozów, większej ilości środków chemicznych przeciwko szkodnikom, a tym samym większej emisji amoniaku… Istnieje jednak rozwiązanie alternatywne.
Zmniejszenie emisji amoniaku poprzez różne formy azotu
Ochrona wody, środowiska i żyzności gleby wymaga stosowania praktyk niechemicznych.
Ograniczenie uprawy sprzyja rozwojowi grzybów strzępkowych, a tym samym przemianie materii organicznej w próchnicę, zwiększając w ten sposób zdolność gleby do magazynowania wody, azotu i węgla.
Wprowadzenie roślin strączkowych w płodozmianie, zdolnych do wiązania azotu z powietrza i przywracania go do roślin następczych, jest jednym ze sposobów ograniczenia zużycia chemicznych form azotu mineralnego przez gospodarstwa i zwiększenia ich autonomii.
Można przypuszczać, że te przykłady rozwiązań, które są częścią szerszego zestawu praktyk eko-nawozowych, będą miały pozytywny wpływ na żyzność gleby, ochronę środowiska, a przede wszystkim bezpieczeństwo żywnościowe poprzez zwiększenie produktywności rolnictwa.
